Αναπτυξιολόγοι, παιδοψυχίατροι, παιδονευρολόγοι, εργοθεραπευτές, ψυχολόγοι, παιδοψυχολόγοι, λογοθεραπευτές, φυσιοθεραπευτές, ειδικοί παιδαγωγοί, κ.α. Οι ιατρικές και μη ειδικότητες που παρεμβαίνουν σε μια ειδική δυσκολία είναι πολλές. Οι ειδικοί ακόμα περισσότεροι.

Άλλοι γνωρίζουν τη δουλειά τους πολύ καλά. Άλλοι έχουν εξελίξει τη δουλειά τους ακόμη περισσότερο. Άλλοι κάνουν απλώς τα τυπικά. Άλλοι απλά ασκούν το επάγγελμά τους. Άλλοι κάνουν και λειτούργημα. Άλλοι ασχολούνται με τα συνηθισμένα. Άλλοι είναι αποτελεσματικοί και στις λεπτομέρειες. Άλλοι επιμορφώνονται και άλλοι νιώθουν ότι γνωρίζουν, πλέον. Άλλοι έχουν επιστημονική γνώση. Άλλοι έχουν και ταλέντο. Άλλοι και τα δυο. Αυτά και άλλα χαρακτηριστικά αποδίδονται σε αυτούς τους ανθρώπους που είναι «ειδικοί».

Ομοίως οι διαταραχές είναι πολλές και οι αντίστοιχες θεραπευτικές προσεγγίσεις πολλαπλάσιες. Η επιλογή της καταλληλότερης παρέμβασης και του αντίστοιχου προσώπου δεν είναι απλή υπόθεση. Πέρα από τη γνώση και την εμπειρία, πέρα από τη διάγνωση του παιδιού, υπάρχουν και άλλες παράμετροι που καθορίζουν το θεραπευτικό αποτέλεσμα. Η νοοτροπία και η προσέγγιση του θεραπευτή απέναντι στη δυσκολία του παιδιού, καθώς επίσης οι απαιτήσεις και η στάση του γονέα απέναντι στο παιδί του και απέναντι στον «ειδικό».

Οι καταστάσεις και οι συσχετισμοί γονέων με ειδικούς είναι όσες και οι περιπτώσεις των παιδιών με ειδική δυσκολία. Η ρεαλιστική προσέγγιση από τη μεριά του «ειδικού», με ευαισθησία και αίσθηση ευθύνης απέναντι στο παιδί είναι βασική παράμετρος θετικής εξέλιξης για το παιδί. Επίσης η αποδοχή μιας κατάστασης από το γονέα και ο συνειδητός προσδιορισμός των αναγκών του παιδιού και των προσδοκιών του θα καθορίσουν και τη σχέση με τον εκάστοτε θεραπευτή.

Στο κέντρο του λαβυρίνθου υπάρχει ένα παιδί που περιμένει βοήθεια. Αρκετοί γονείς αν όχι οι περισσότεροι βρίσκονται σε σύγχυση από το πλήθος των ειδικοτήτων και των πληροφοριών. Η επιλογή θεραπευτικού πλαισίου είναι σύνθετη απόφαση. Δεν υπάρχει η πολυτέλεια να «γυρίσει κανείς το χρόνο πίσω» για να προσπαθήσει ξανά αν η επιλογή που έκανε δεν είχε επιθυμητά αποτελέσματα. Ακόμα και αν υπάρξει ένα σχετικά θετικό αποτέλεσμα δεν θα ξέρουν αν υπήρχε η δυνατότητα για μια θετικότερη εξέλιξη στο παιδί τους.

Οι γονείς των παιδιών πρέπει να ενημερώνονται από διάφορες πηγές για να μπορέσουν να προσδιορίσουν τι ακριβώς χρειάζεται το παιδί τους και πώς θα του το παρέχουν. Τέτοιες πηγές είναι το διαδίκτυο, βιβλία επιστημονικά και εκπαιδευτικά, εκδηλώσεις, σεμινάρια και οι κατά τόπους σύλλογοι ΑμεΑ. Επιπλέον η επαφή και η ανταλλαγή απόψεων με γονείς παιδιών που αντιμετωπίζουν παρόμοιες δυσκολίες θα τους δώσει πληρέστερη εικόνα για το χώρο της ειδικής αγωγής και για τις θεραπευτικές επιλογές που έχει η περιοχή τους. Καταρχήν όμως η επίσκεψη σε ιατρική ειδικότητα και ίσως σε περισσότερους από έναν ειδικούς, για αξιολόγηση της κατάστασης του παιδιού θα διαφωτίσει καλύτερα τις ανάγκες του.

Πάντως όπως και όπου και αν υποστηρίζεται ένα παιδί πρέπει να καλύπτονται ορισμένες προϋποθέσεις:

  • Το θεραπευτικό αποτέλεσμα πρέπει να είναι τέτοιο που να παραμένει όσο το δυνατόν περισσότερο ακόμη και όταν το παιδί κάνει παύση θεραπειών, ώστε να μην έχει ανάγκη από συνεχείς και εντατικές θεραπείες. Το εντατικό πρόγραμμα έχει σημασία στα αρχικά στάδια της θεραπευτικής παρέμβασης για να οργανωθούν οι βασικές δεξιότητες και να αρχίσει το παιδί να απεμπλέκεται από τις πολλές επισκέψεις.
  • Απαιτείται η παράλληλη εκπαίδευση και επιμόρφωση των γονέων ώστε να συνεχίσουν τη θεραπευτική παρέμβαση στο σπίτι για να υπάρχει σταθερή βελτίωση στο παιδί. Η θεραπευτική προσπάθεια δεν σταματάει ούτε περιορίζεται στο χρόνο μιας ή δυο επισκέψεων. Πρέπει να γίνεται σαφής, λεπτομερής καθοδήγηση και εκπαίδευση των γονέων για να συνεχίζουν τη διαδικασία αποκατάστασης αποτελεσματικά στην καθημερινότητα του παιδιού.
  • Η λογική των συνεχών εντατικών εκπαιδεύσεων για πολύ καιρό είναι αναποτελεσματική. Το παιδί χρειάζεται κατά καιρούς διαλλείματα – παύσεις για να μπορέσει να αφομοιώσει την εκπαίδευση που δέχεται και να αναδείξει το δυναμικό του. Για παράδειγμα η παύση της καλοκαιρινής περιόδου λειτουργεί θετικά για το παιδί αρκεί οι γονείς να λάβουν κατάλληλες οδηγίες.

Η θεραπευτική διαδικασία εκτός από επιστημονική γνώση πρέπει να περιβάλλεται. πνεύμα ρεαλισμού και ανθρωπισμού.

Λιβιτσιάνης Μιχάλης – Εργοθεραπευτής

Επιστημονικά υπεύθυνος του Κέντρου Ημέρας του Συλλόγου ΑμεΑ  «ΑΛΚΥΟΝΗ»